Zarządca nieruchomości jest nieraz mylony z administratorem. Z tego powodu może się wydawać, że zatrudnianie zewnętrznej firmy do tego celu nie jest potrzebne, ponieważ z obowiązkami administracyjnymi poradzą sobie sami właściciele lokali. Jednak w rzeczywistości zarządca ma więcej obowiązków niż administrator, więc powinien też mieć większe kompetencje.
Zarządca jest zobowiązany do prowadzenia szczegółowej dokumentacji związanej z zarządzaną nieruchomością. Ma obowiązek gromadzić, aktualizować i archiwizować dokumentację dotyczącą finansów, a także eksploatacji i stanu technicznego budynku oraz ewidencji lokali. Należy przy tym wspomnieć, że mieszkańcy też powinni mieć dostęp do takich informacji, by mogli kontrolować na bieżąco np. jaki jest stan robót remontowych i ich koszty.
Zarządca musi również dbać o stan nieruchomości i jej bezpieczeństwo. Składa się na to zapewnienie konserwacji i regularnych przeglądów nieruchomości i jej urządzeń, a także organizowanie remontów i modernizacji (w tym wyszukiwanie usługodawców i pilnowanie przebiegu prac remontowych) oraz usuwania awarii. Nieruchomość powinna być również ubezpieczona od zdarzeń losowych oraz odpowiedzialności cywilnej. Ważne jest również utrzymanie czystości w częściach wspólnych i otoczeniu budynku.
Kolejnym obowiązkiem jest zapewnienie mieszkańcom wszelkich niezbędnych usług związanych z mediami i eksploatacją nieruchomości – wody, ogrzewania, energii elektrycznej, gazu, wywozu śmieci i odprowadzania ścieków. W tym celu zarządca musi się kontaktować z odpowiednimi usługodawcami i kotrolować, czy należycie wywiązują się oni ze swoich zobowiązań.
Następna grupa obowiązków to te związane z formalną organizacją samej wspólnoty. Zarządca powiniem pomagać w przygotowywaniu zebrań wspólnoty – zwoływaniu ich, zawiadamianiu mieszkańców i ustalaniu porządku obrad. Powinien także służyć pomocą i poradą przy projektach uchwał i umów. Z tego względu ważne jest, by orientował się w kwestiach prawnych związanych z nieruchomościami i ich obsługą.
Bardzo istotna jest również obsługa wspólnoty pod względem finansowym, w tym księgowym. Zarządca zajmuje się kontem bankowym wspólnoty, sporządza sprawozdania finansowe, a także, jak wspomniano, prowadzi księgowość i odpowiada za rozliczenia z Urzędem Skarbowym.
Widać więc, że odpowiedzialność spoczywająca na zarządcy jest znaczna, a jego obowiązki wymagają fachowej wiedzy z różnych dziedzin, a także orientacji w lokalnym rynku usług, by mógł wybierać konkurencyjne oferty i nie narażać wspólnoty na nadmierne wydatki. Z tego powodu należy dokładnie sprawdzić wiarygodność i kwalifikacje zarządcy, a wszelkie kwestie, które mogą prowadzić do sporów i niejasności, uregulować szczegółową umową wyraźnie określającą zakres obowiązków.
Jak już wspomniano w innym artykule, wspólnota mieszkaniowa może wybrać zarządcę spośród właścicieli lokali, ale może też zlecić zarządzanie nieruchomością przedsiębiorcy, który się w tym specjalizuje. Zarządca nieruchomości analizuje czynniki, które wpływają na gospodarkę nieruchomością; podejmuje również decyzje mające prowadzić do jak najbardziej efektywnego wykorzystania nieruchomości, którą zarządza. Jego zadaniem jest utrzymywanie nieruchomości w stanie niepogorszonym, a w miarę możliwości jego poprawa, a także inwestowanie w nieruchomość. Zarządzanie nieruchomościami jest pojęciem szerszym niż administrowanie, ale zwykle obowiązki zarządcy zawierają w sobie także czynności administracyjne, takie jak pilnowanie i koordynowanie czynności związanych z przeglądami, konserwacją, naprawą, sprzątaniem itp.
Niejedna osoba szukająca dla siebie mieszkania stanęła przed koniecznością decyzji – czy warto kupić mieszkanie należące do wspólnoty, czy może lepiej do spółdzielni mieszkaniowej? Zdarza się też, że mieszkańcy spółdzielni przekształcają swoje spółdzielcze prawo do lokalu na pełne prawo własności, co łączy się z wyodrębnieniem wspólnoty mieszkaniowej. Czy przynależność do wspólnoty jest korzystna? Jakie zalety i wady ma takie rozwiązanie?